Làng Chóa phong tục và danh nhân

Làng Chóa phong tục và danh nhân 

Làng Chóa nằm bên bờ hữu sông Cầu (Nguyệt Đức), thuộc phòng tuyến Như Nguyệt. Trong đình làng Chóa Bến đang treo bức Hoành phi “Mỹ Tục Khả Phong” niên hiệu Tự Đức 26 (1872) do Vua Tự Đức ban tặng.

Làng Chóa ngày nay có 3 thôn: Lạc Trung (Chóa Bến), Chân Lạc (Chóa Chợ) (thuộc Bắc Ninh) và Lạc Xuân (thuộc Bắc Giang).

* Phong tục

Trong bản thần tích Làng Choá, do cụ  Lý trưởng Bá Nắp (Ngô Văn Nắp) khai năm 1938, hàng năm làng Chóa có 7 tiết lệ chính thức sau:

1️⃣Mồng 6, 7 tháng giêng là ngày hóa của đức Hoàng Hà Phương Khiết Phu nhân.
2️⃣Ngày 20 tháng giêng Kỳ phúc là phải bánh bỏng, bánh lam, bánh khảo lễ chay, còn lợn, bánh giầy thì dùng làm lễ mặn
3️⃣Ngày 15 tháng 2, ngày 15 tháng 8, lễ xuân thu nhị kỳ
4️⃣Ngày 10 tháng 4, ngày 12 tháng 8, lễ thượng, hạ điền.
(Ngày 10 tháng 4 cũng là ngày giỗ, ngày 12 tháng 8 là ngày sinh của đức Ngô công Thái Vương, đức Thành hoàng làng Chóa).
5️⃣Ngày 15 tháng 4, lễ theo dân sự cầu mát
6️⃣Ngày mồng 7 tháng 2 là ngày Bảo lộc của đức Thiêm Thái giám Ngô Khánh Dự, Thụy Đôn Hậu.

* Những danh nhân Chóa Bến:

1️⃣Vào thời vua Lý Anh Tông làng Chóa là trung tâm phật giáo lớn của huyện Yên Phong, nổi tiếng với vị tổ Thiền tông đầu tiên của huyện Yên Phong là Thiền sư Đạo Huệ (?-2.8.1173), họ Âu.

2️⃣Vào năm Hồng Đức thứ 21 (1490), thời vua Lê Thánh Tông, làng Chóa có cụ Nguyễn Thanh Cần (1462-?) thi đỗ Hoàng giáp, cụ làm tới chức Thừa chính xứ, cụ từng đi xứ nhà Minh.

3️⃣Vào năm Đại chính thứ 6 (1535), thời vua Mạc Thái Tông, làng Chóa có cụ Ngô Phúc Tinh thi đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ, cụ làm tới chức Thừa chính xứ, sau đó cụ về trí sĩ và xây dựng Dinh ở quê nhà tồn tại cho đến ngày nay gọi là xóm Dinh.

4️⃣Vào năm Quang Bảo thứ 3 (1556), thời vua Mạc Tuyên Tông, làng chóa có cụ Ngô Khánh Nùng (1528-?) thi đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ, cụ làm tới chức Đô ngự sử, Cụ là con trai của cụ Ngô Phúc Tinh.

5️⃣Cũng vào năm Quang Bảo thứ 3 (1556), thời vua Mạc Tuyên Tông, làng Chóa có cụ Nguyễn Nghiêu Tá (1527-?) thi đỗ Thám hoa, cụ làm tới chức Thừa chính xứ, cụ là cháu của cụ Ngô Phúc Tinh, là em của cụ Ngô Khánh Nùng. Cụ Nghiêu Tá và cụ Nùng cùng trải qua hai triều Mạc và Lê trung hưng, vì sau khi nhà Mạc mất hai cụ được nhà Lê tin tưởng, trọng dụng.

Giống như bao làng cổ xứ Kinh Bắc, làng Choá cũng có nhiều tiết lệ và danh nhân, là niềm tự hào, là chỗ dựa tinh thần của những người con đất Choá.